Madelon Richmond – Gymnadenia species recognition and harvesting methods

Radboud University Nijmegen

In het veld is het vaak moeilijk om pure en hybride orchideeën te onderscheiden, wat de zaadverzameling voor de Nationale Zadencollectie, Het Levend Archief, bemoeilijkt. Er is veel kennis omtrent het herkennen van orchideeën en het bestuderen van hun morfologie, echter de grote variëteit binnen en tussen genera maakt het lastig één lijn te trekken bij het identificeren van soorten, ondersoorten, hybriden en variëteiten. Voor het behoudt van genetische variëteit van inheemse orchideeën, is een protocol voor optimale verzamelmethoden gewenst. Tijdens mijn stage onderzocht ik Nederlandse populaties van Grote muggenorchis (Gymnadenia conopsea), Dichte muggenorchis (Gymnadenia densiflora) en variëteit Gymnadenia conopsea var. friesica. Ik doelde op het realiseren van belangrijke morfologische kenmerken om muggenorchissen van elkaar te onderscheiden, d.m.v. biometrische metingen, morfologische analyse met Geometric Morphometrics en meten van nucleaire DNA inhoud om polyploïdie te bepalen. Naast het identificeren van deze populaties, verzamelde ik zaden voor ontkiemingsonderzoek. Ik nam drie zaadcapsules per individu per populatie om de optimale oogsttijd vast te stellen, waarbij ik keek naar embryo-ontwikkeling. Ook onderzocht ik zaadstructuur met een flowcytometer voor. Deze kennis helpt om zaden beter te bewaren en eventueel uit te planten, wat waardevol is voor het behoud van bedreigde orchideeën in Nederland.

Jade Kandelaar – Getting to the roots: exploring the root economic space in tropical ecosystems

In de zomer van 2024 reisde ik af naar Costa Rica om onderzoek te doen naar de boomwortels van tropische bossen. Samen met een mede-student werkten we in het Santa Rosa National Park, waar we de wortels van meer dan 100 bomen en 20 verschillende boomsoorten hebben opgegraven. Het was fascinerend om meer inzicht te krijgen in de mysterieuze ondergrondse ecologie, hoewel het ook fysiek veeleisend werk was. Elke ochtend stonden we vroeg op om vóór de hitte in het bos te kunnen werken. Terwijl ik met mijn handen door de aarde ging, voelde ik hoe de boomwortels groeiden en speurde ik naar de fijne wortelpunten. Elke boomsoort heeft unieke wortels met hun eigen vorm, kleur, grootte en zelfs geur. Ik scande de wortels in om de morfologische data te kwantificeren.

Later, in een laboratorium in de hoofdstad, analyseerde ik de wortelscans en hielp ik mijn collega met DNA-extracties. Daarnaast hebben we een chemische analyse uitgevoerd op zowel de wortels als de grondmonsters. Met deze data hoop ik meer inzicht te krijgen in de samenwerking tussen mycorrhiza en bomen in tropische bossen, maar dit zal blijken uit de statistische analyse. De verzamelde data draagt ook bij aan een groeiende wereldwijde database met boom- en plantenwortels.

Annika van Gelder – Tropical forest restoration in Queensland, Australia: motivation, management practices, and outcomes

In de vorige eeuw heeft Noord-Queensland, Australië, te maken gehad met grootschalige ontbossing. Tegenwoordig zetten veel landeigenaren en organisaties zich in om dit (gedeeltelijk) te herstellen door bomen terug te planten. Om inzicht te krijgen in welke soorten onder welke omstandigheden goed presteren, ben ik naar de Atherton Tablelands gegaan om nieuwe monitoring plots op te zetten. Deze plots zullen jaarlijks worden gemeten om te evalueren hoe herbebossing in deze regio verder verbeterd kan worden.

In mijn thesis onderzoek ik ook de motivatie van landeigenaren en -managers om bomen te herplanten, en hoe hun keuzes voor bepaalde managementstrategieën hiermee samenhangen. Hiervoor heb ik meerdere interviews afgenomen. Daarnaast kijk ik naar hoe die strategieën de groei en het succes van de bomen beïnvloeden. De komende maanden ga ik aan de slag met het analyseren van de data en het schrijven van mijn thesis. Ik ben super dankbaar voor de steun van KNBV, waardoor ik deze kans kreeg om naar Australië te gaan voor dit onderzoek. Ik ben benieuwd naar de inzichten die het lange termijn onderzoek gaat opleveren.

Felix Niessen – The Effect of Landscape Forest Cover on Local Seed Abundance and Richness in a Mexican Dry and Wet Forest

Human activities such as logging, agriculture, and shifting cultivation have caused significant forest cover loss across the globe. When agricultural lands are no longer productive, they are often abandoned, leading to a process known as secondary forest succession, where natural forest recovery begins. This research is part of the EU-funded PANTROP project, which explores the resilience of tropical forests following human disturbances. Specifically, this study examines how the surrounding landscape forest cover influences seed dispersal in recovering plots within tropical dry forests (Nizanda, Oaxaca) and tropical wet forests (Loma Bonita, Chiapas) in Mexico. Over several months, seeds were collected using litter traps, identified at the species level, counted, and weighed. The study found that the size and proximity of forest patches, along with the presence of remnant trees near the recovering plots, play a crucial role in seed dispersal. These findings suggest that forest patches located near abandoned agricultural land improve seed dispersal rates, thereby facilitating forest regeneration and establishment. The research highlights the potential of using abandoned agricultural land for secondary forest succession and underscores the importance of landscape connectivity in promoting tropical forest recovery.

Berber Zandstra – Discovering species diversity and ecology of Sabah’s Aristolochiaceae

Wageningen University & Research – Leerstoelgroep Biosystematiek

De Aristolochiaceae (pijpbloemen) familie vormt een belangrijke waardplant voor de kwetsbare Kinabalu vogelvlinder (Troides andromache) in Sabah (Maleisisch Borneo). De lianen van Aristolochia soorten worden door de inheemse volken van Sabah gebruikt voor medicinale doeleinden. Hoewel deze plantenfamilie een belangrijke ecologische en medicinale functie bekleedt, is er niet veel bekend over de verspreiding en diversiteit in Sabah. Ik ging met veel enthousiasme naar Borneo om hierin verandering te brengen. Mijn onderzoeksgebied bevond zich in laagland regenwouden tot op het topje van Mt. Kinabalu, de hoogste berg van Maleisië (4000m). Op deze manier wilde ik erachter komen welke soorten op welke hoogte voorkwamen. Verder heb ik ook nog gekeken naar het effect van ultramafische bodems (zware metalen) op de soortdiversiteit van deze familie. Gelukkig heb ik heel wat data kunnen verzamelen: ik heb van 172 planten een DNA sample genomen en 55 herbarium specimens gemaakt. Ook ben ik langs meerdere herbaria in Sabah langs geweest om DNA samples te verzamelen van hun Aristolochiaceae specimens. Een zeer geslaagd veldwerk! Nu nog de data analyse om zo de definitieve soorten te bepalen met DNA barcoding en een mooie fylogenetische boom te maken. Ik had mijn onderzoek nooit kunnen uitvoeren door de gulle bijdrage van de KNBV en ons behulpzame team. Hartelijk bedankt!

Tom Veldhuis – De rol van visuele signalen in de seksuele deceptie door Ophrys orchideeën

De signalen die door bloemen gebruikt worden om bestuivers aan te trekken zijn niet alleen cruciaal voor de werking van de voortplanting van de bloem, maar zijn ook een sterke drijfveer van biodiversiteit. Een erg bijzonder geval van deze signalen zijn de deceptieve signalen van Ophrys orchideeën. Deze bloemen imiteren de geur- en kleursignalen van vrouwtjesinsecten om zo mannelijke insecten aan te trekken. In mijn PhD onderzoek kijk ik naar de optische eigenschappen van deze orchideeën en hoe een insect ze waarneemt. Ik ben erg geïnteresseerd in de felle gele en paarse structuren die in veel Ophrys soorten voorkomen, maar niet een insect lijken te imiteren. Een huidige theorie is dat deze structuren lokale bloemen imiteren om met een “dubbele deceptie” nog beter insecten te lokken. Om de rol van deze structuren te onderzoeken ben ik op zoek gegaan naar Ophrys op Kreta, Griekenland, om de lokale flora in kaart te brengen en te bemeten. Aan de hand van de verzamelde pollen van lokale bloemen en Ophrys bestuivers, gecombineerd met spectroscopie van Ophrys structuren en de lokale bloemen kan ik nu achterhalen of er echt sprake is van een dubbele deceptie. Dit soort onderzoek vergroot niet alleen ons begrip van een bijzonder ecologisch systeem, maar ook van hoe insecten de wereld ervaren.